Nấm Miệng Candida Ở Trẻ Em

Đặt lịch hẹn

×

Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thanh Hà

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Nấm miệng candida ở trẻ em còn được gọi là tưa miệng. Đây là một bệnh nhiễm trùng do loại nấm Candida albicans gây ra. Loại nấm này thường tồn tại trong miệng của chúng ta mà không gây hại, nhưng khi hệ miễn dịch của trẻ yếu hoặc mất cân bằng, nấm Candida có thể phát triển quá mức và gây ra nhiễm trùng. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu chi tiết hơn về nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng này.

Nấm miệng candida ở trẻ em là tình trạng gì?

Nấm miệng Candida ở trẻ em, còn được gọi là tưa lưỡi, là một tình trạng nhiễm trùng nấm xảy ra trong khoang miệng, chủ yếu trên lưỡi và niêm mạc má. Nó gây ra bởi sự phát triển quá mức của nấm Candida albicans, một loại nấm men thường trú ngụ trong miệng nhưng bình thường không gây hại.

Khi hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu hoặc bị suy giảm, hoặc khi có sự mất cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng, nấm Candida có thể sinh sôi không kiểm soát, dẫn đến nhiễm trùng. Biểu hiện đặc trưng của nấm miệng Candida là các mảng trắng, giống như sữa đông, bám trên lưỡi, má trong, và đôi khi cả trên vòm miệng và lợi.

Mặc dù thường không nghiêm trọng, nấm miệng Candida có thể gây khó chịu cho trẻ, khiến trẻ biếng ăn hoặc quấy khóc. Trong một số trường hợp, nhiễm trùng có thể lan xuống cổ họng hoặc các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là ở trẻ có hệ miễn dịch suy yếu.

Nguyên nhân gây bệnh

Nấm miệng candida ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn, bao gồm cả nhiễm nấm Candida.
• Sử dụng kháng sinh: Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong miệng, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển quá mức và gây nhiễm trùng.
• Vệ sinh răng miệng kém: Không vệ sinh răng miệng đúng cách cho trẻ có thể làm tăng nguy cơ nhiễm nấm.
• Bú mẹ: Nấm Candida có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình bú mẹ nếu mẹ bị nhiễm nấm ở núm vú.
• Tiếp xúc với đồ vật nhiễm nấm: Trẻ có thể bị nhiễm nấm nếu ngậm hoặc mút các đồ vật nhiễm nấm Candida, chẳng hạn như núm vú giả, đồ chơi hoặc bình sữa không được vệ sinh sạch sẽ.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh lý nền như tiểu đường, HIV/AIDS hoặc ung thư có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của trẻ, khiến trẻ rất dễ bị nhiễm nấm hơn.
• Sử dụng corticosteroid dạng hít: Corticosteroid dạng hít được sử dụng để điều trị hen suyễn và các bệnh hô hấp khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm nấm miệng.

Ngoài ra còn một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm nấm miệng ở trẻ em, bao gồm:

• Sinh non hoặc nhẹ cân: Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân thường có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Mẹ bị nhiễm nấm âm đạo: Trẻ có thể bị nhiễm nấm Candida trong quá trình sinh thường nếu mẹ bị nhiễm nấm âm đạo.
• Dinh dưỡng kém: Trẻ bị suy dinh dưỡng hoặc thiếu vitamin và khoáng chất có thể có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ bị nhiễm trùng hơn.

Dấu hiệu nhận biết

Dấu hiệu trẻ bị nấm miệng candida thường khá rõ ràng và dễ nhận biết, bao gồm:

Trên niêm mạc miệng:

• Các mảng trắng hoặc vàng kem: Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất của nấm miệng candida. Các mảng này thường xuất hiện trên lưỡi, má trong, lợi, vòm miệng hoặc amidan. Chúng trông giống như sữa đông hoặc phô mai, bám chặt vào niêm mạc miệng và khó lau sạch.
• Đỏ và đau: Khi cố gắng lau sạch các mảng trắng, niêm mạc bên dưới có thể bị đỏ và chảy máu nhẹ, gây đau hoặc khó chịu cho trẻ.
• Nứt nẻ ở khóe miệng: Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị nứt nẻ và đau ở khóe miệng.

Triệu chứng khác:

• Trẻ quấy khóc, bỏ bú hoặc ăn kém: Do đau hoặc khó chịu trong miệng, trẻ có thể trở nên quấy khóc, biếng ăn hoặc bỏ bú.
• Khó nuốt: Nếu nhiễm trùng lan xuống cổ họng hoặc thực quản, trẻ có thể cảm thấy khó nuốt.
• Sốt: Trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể bị sốt nhẹ.

Nấm miệng Candida ở trẻ em có nguy hiểm không?

Nấm miệng Candida ở trẻ em, thường được gọi là tưa miệng, là một tình trạng nhiễm trùng do nấm Candida albicans gây ra. Mặc dù thường không nghiêm trọng và có thể điều trị dễ dàng, nấm miệng Candida có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nếu không được xử lý kịp thời. Cụ thể như:

Gây khó chịu và đau đớn:

Trẻ bị nấm miệng có thể cảm thấy đau đớn hoặc khó chịu, đặc biệt khi bú sữa hoặc ăn. Điều này có thể dẫn đến tình trạng biếng ăn, kém phát triển do không nhận đủ dinh dưỡng.

Lây lan và tái phát:

Nếu không được điều trị đúng cách, nấm Candida có thể lây lan từ miệng đến các khu vực khác trong cơ thể, chẳng hạn như họng và thực quản, gây viêm nhiễm rộng hơn. Ngoài ra, nấm Candida cũng có thể tái phát, đặc biệt ở trẻ em có hệ miễn dịch yếu hoặc đang sử dụng kháng sinh dài ngày.

Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch:

Ở trẻ em có hệ miễn dịch suy giảm hoặc mắc các bệnh lý mãn tính, nấm Candida có thể trở nên nghiêm trọng hơn và khó điều trị hơn, thậm chí có thể gây nhiễm trùng nặng, đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Nguy cơ nhiễm trùng thứ phát:

Nếu nấm miệng không được điều trị, trẻ có thể gặp nguy cơ nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn, làm tình trạng trở nên phức tạp hơn.

Điều trị nấm miệng Candida ở trẻ em

Điều trị bệnh nấm miệng Candida ở trẻ em thường kết hợp giữa các phương pháp sau:

Mẹo dân gian

Chữa trị nấm miệng Candida ở trẻ em bằng mẹo dân gian có thể là một phương pháp hỗ trợ hiệu quả bên cạnh các biện pháp y học hiện đại. 

Dưới đây là một số mẹo dân gian thường được sử dụng để điều trị tình trạng nấm miệng Candida ở trẻ em:

Rau ngót: 

Rau ngót có tính kháng khuẩn, giúp làm sạch và giảm viêm nhiễm. Giã nát rau ngót tươi, vắt lấy nước cốt, rồi dùng gạc mềm thấm nước cốt lau nhẹ nhàng lên vùng bị nấm trong miệng trẻ. 

Nước muối ấm:

Nước muối có tính kháng khuẩn nhẹ, giúp làm sạch khoang miệng và hạn chế sự phát triển của nấm Candida. Pha một thìa muối vào một cốc nước ấm, sau đó dùng gạc sạch nhúng vào nước muối và nhẹ nhàng lau khoang miệng của trẻ. Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày.

Dầu dừa:

Dầu dừa chứa axit lauric, một chất có tính kháng nấm và kháng khuẩn tự nhiên, có thể giúp làm giảm sự phát triển của nấm Candida. Lấy một lượng nhỏ dầu dừa và nhẹ nhàng thoa lên các vùng miệng bị nhiễm nấm. Nên thực hiện 2-3 lần mỗi ngày sau khi đã làm sạch miệng của trẻ.

Nha đam:

Nha đam có đặc tính kháng viêm và làm dịu niêm mạc miệng, giúp giảm sưng đau do nấm Candida gây ra. Lấy một chút gel nha đam tươi thoa nhẹ nhàng vào các vùng bị nhiễm nấm trong miệng trẻ. Thực hiện 1-2 lần mỗi ngày.

Lá trà xanh: 

Ngâm lá trà xanh trong nước sôi, để nguội, rồi dùng nước trà xanh để vệ sinh miệng cho trẻ. Trà xanh chứa các chất chống oxy hóa và kháng khuẩn, có thể hỗ trợ điều trị nấm miệng.

Thuốc Tây y

Khi điều trị bệnh nấm miệng Candida ở trẻ em, Tây y thường sử dụng các loại thuốc kháng nấm để loại bỏ và ngăn chặn sự phát triển của chúng. Dưới đây là một số loại thuốc Tây y có thể dùng cho trẻ: 

Nystatin (Mycostatin, Nilstat):

• Công dụng: Nystatin tiêu diệt nấm Candida hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. 
• Cách sử dụng: Thuốc được bào chế dưới dạng dung dịch bôi hoặc nước súc miệng. Phụ huynh sử dụng gạc bông để thoa thuốc trực tiếp lên các khu vực bị nấm trong miệng trẻ hoặc để trẻ ngậm dung dịch trong miệng rồi nuốt hoặc nhổ ra.
• Lưu ý: Thuốc thường được sử dụng 4 lần/ngày sau bữa ăn và trước khi đi ngủ.

Miconazole (Daktarin Oral Gel):

• Công dụng: Miconazole là một thuốc kháng nấm phổ rộng, cũng được sử dụng để cải thiện tình trạng nấm miệng Candida ở trẻ em. 
• Cách sử dụng: Thuốc thường có dạng gel, được thoa trực tiếp vào các khu vực bị nhiễm nấm trong miệng.
• Lưu ý: Trẻ em dưới 6 tháng tuổi cần thận trọng khi dùng vì nguy cơ nghẹn.

Fluconazole (Diflucan):

• Công dụng: Fluconazole là một loại thuốc kháng nấm thuộc nhóm azole, được sử dụng trong các trường hợp nhiễm nấm Candida nghiêm trọng hoặc khi các thuốc khác không có hiệu quả.
• Cách sử dụng: Fluconazole có thể được dùng dưới dạng uống hoặc tiêm tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm nấm.
• Lưu ý: Thuốc này thường được kê đơn cho các trường hợp nghiêm trọng và cần có sự giám sát của bác sĩ.

Phương pháp phòng ngừa nấm Candida ở trẻ

Phòng tránh nấm miệng Candida ở trẻ em đòi hỏi sự chú ý đến vệ sinh và một số biện pháp phòng ngừa khác. Dưới đây là một số cách để giảm nguy cơ trẻ bị nhiễm nấm miệng:

Đối với trẻ sơ sinh:

• Vệ sinh đồ dùng cho bé: Đồ dùng như núm vú giả, bình sữa, đồ chơi ngậm mút cần được vệ sinh sạch sẽ và tiệt trùng thường xuyên.
• Vệ sinh miệng cho bé: Sau khi bú mẹ hoặc uống sữa, nên cho bé uống một ít nước để rửa trôi sữa còn đọng lại trong miệng.
• Vệ sinh ngực mẹ: Nếu mẹ đang cho con bú, cần vệ sinh đầu ngực sạch sẽ trước và sau mỗi lần cho bú để tránh lây nhiễm nấm từ mẹ sang con.
• Hạn chế dùng kháng sinh: Sử dụng kháng sinh không cần thiết có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.

Đối với trẻ lớn hơn:

• Đánh răng đúng cách: Đảm bảo trẻ đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt là trước khi đi ngủ.
• Súc miệng: Súc miệng bằng nước muối loãng sau mỗi bữa ăn giúp loại bỏ vi khuẩn và nấm trong miệng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế đồ ngọt và thức ăn chứa nhiều đường, vì đường là môi trường thuận lợi cho nấm Candida phát triển.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Đảm bảo trẻ có chế độ ăn uống cân đối, ngủ đủ giấc và vận động thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.

Ngoài ra:

• Khám sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả nhiễm nấm miệng.
• Tránh tiếp xúc với người bị nhiễm nấm: Nếu có người trong gia đình bị nhiễm nấm miệng, cần tránh tiếp xúc gần với trẻ, đặc biệt là hôn hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân.

Nấm miệng Candida ở trẻ em mặc dù là một tình trạng phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và đúng cách. Phụ huynh cần chú trọng vào việc giữ vệ sinh miệng cho trẻ, duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng và đảm bảo môi trường sống sạch sẽ để phòng ngừa nấm miệng. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ nhanh chóng vượt qua tình trạng này và phát triển khỏe mạnh.