Nấm Candida ở Lưỡi

Đặt lịch hẹn

×

Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thanh Hà

Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc

Đặt lịch

Nấm Candida ở lưỡi là một loại nhiễm trùng nấm men phổ biến trong khoang miệng, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc sử dụng kháng sinh kéo dài. Tình trạng này có thể gây ra nhiều khó chịu như đau, ngứa hoặc thậm chí là mất vị giác, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng và tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Nấm Candida ở lưỡi là gì?

Nấm Candida ở lưỡi còn được gọi là nhiễm nấm Candida miệng, là một tình trạng nhiễm trùng do nấm Candida gây ra. Đây là một bệnh nhiễm trùng phổ biến ở vùng miệng và họng, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy yếu. Khi phát triển quá mức có thể gây ra tưa miệng hoặc nấm miệng.

Nấm lưỡi Candida thường không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng. Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm nấm Candida ở lưỡi, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Không nên tự ý điều trị tại nhà vì có thể làm tình trạng nặng hơn.

Dấu hiệu bị nấm lưỡi Candida

Triệu chứng của nấm Candida ở lưỡi (nhiễm nấm Candida miệng) có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng, bao gồm các dấu hiệu sau:

• Mảng trắng: Xuất hiện dưới dạng các lớp hoặc đốm trắng trên lưỡi, niêm mạc má hoặc vòm miệng. Những mảng này có thể nhìn giống như lớp vảy hoặc bông và có thể dễ dàng bị cạo đi để lộ ra vùng đỏ hoặc chảy máu dưới lớp mảng trắng.
• Cảm giác đau hoặc ngứa: Có thể cảm thấy đau, ngứa hoặc bỏng rát ở vùng bị ảnh hưởng. Cảm giác này có thể lan rộng từ lưỡi ra các vùng khác trong khoang miệng.
• Khó nuốt: Có thể cảm thấy đau hoặc khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc nước. Cảm giác như có vật cản trong cổ họng cũng có thể xuất hiện.
• Thay đổi vị giác: Có thể cảm thấy vị kém, vị đắng hoặc cảm giác không có vị trong miệng.
• Sưng tấy: Vùng lưỡi hoặc niêm mạc miệng có thể bị sưng đỏ và viêm.
• Khô miệng: Cảm giác khô hoặc khát nước nhiều hơn bình thường, đặc biệt là khi tình trạng nhiễm nấm gây tổn thương niêm mạc miệng.

Nguyên nhân lưỡi bị nấm Candida

Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển quá mức của nấm Candida ở lưỡi:

Hệ miễn dịch suy yếu:

• Bệnh mãn tính: Những người mắc các bệnh mãn tính như HIV/AIDS, ung thư hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch có hệ miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển mạnh.
• Trẻ sơ sinh và người già: Trẻ sơ sinh và người già thường có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc suy yếu, làm tăng nguy cơ nhiễm nấm.

Sử dụng thuốc:

• Kháng sinh: Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi lẫn vi khuẩn có hại trong miệng, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển quá mức.
• Corticosteroid dạng hít: Những người sử dụng corticosteroid dạng hít để điều trị hen suyễn hoặc các bệnh hô hấp khác có thể bị nấm miệng do thuốc lắng đọng trong miệng.

Vệ sinh răng miệng kém:

• Không đánh răng và dùng chỉ nha khoa thường xuyên: Vệ sinh răng miệng kém tạo điều kiện cho nấm Candida và các vi khuẩn khác tích tụ trong miệng.
• Đeo răng giả không vừa vặn hoặc không vệ sinh đúng cách: Răng giả không vừa vặn hoặc không được vệ sinh kỹ có thể tạo môi trường ẩm ướt và tích tụ mảng bám, thuận lợi cho nấm phát triển.

Các yếu tố khác:

• Bệnh tiểu đường: Người bị tiểu đường không kiểm soát tốt có lượng đường trong máu cao, tạo môi trường thuận lợi cho nấm Candida phát triển.
• Khô miệng: Khô miệng làm giảm khả năng tự làm sạch của miệng, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Hút thuốc: Hút thuốc làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm nấm.
• Mang thai: Sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ nhiễm nấm.
• Béo phì: Người béo phì có nhiều nếp gấp da, tạo môi trường ẩm ướt cho nấm phát triển.

Nấm Candida ở lưỡi có nguy hiểm không?

Mặc dù nấm Candida ở lưỡi thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể gây ra rất nhiều phiền toái và khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. 

Trong một số trường hợp, nó cũng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Lan rộng nhiễm trùng: Nấm Candida có thể lan xuống thực quản và các bộ phận khác của hệ tiêu hóa, gây ra các vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp hiếm gặp, nấm Candida có thể xâm nhập vào máu và gây nhiễm trùng huyết, một tình trạng đe dọa tính mạng.
• Suy dinh dưỡng: Đau và khó chịu do nấm miệng có thể khiến người bệnh khó ăn uống, dẫn đến suy dinh dưỡng, đặc biệt là ở trẻ em và người già.

Bạn nên gặp bác sĩ nếu gặp phải một hoặc nhiều tình trạng sau:

• Các triệu chứng (mảng trắng, đau, khó nuốt, hoặc thay đổi vị giác) kéo dài hơn hai tuần hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.
• Bạn đã sử dụng thuốc điều trị nấm Candida theo chỉ định của bác sĩ nhưng tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu xấu đi.
• Người bệnh bị suy giảm miễn dịch (như HIV/AIDS, ung thư hoặc bệnh tự miễn) và nghi ngờ nhiễm nấm Candida.
• Gặp khó khăn nghiêm trọng khi nuốt thức ăn hoặc nước hoặc cảm giác đau đớn không giảm.
• Mảng trắng và triệu chứng lan rộng ra các vùng khác như họng, thực quản hoặc gây các vấn đề toàn thân như sốt.
• Nấm miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể gây khó khăn trong việc bú mẹ và cần được bác sĩ đánh giá.

Xem Ngay: Nấm Candida Có Tự Khỏi Không? Hướng Dẫn Phòng Ngừa Và Điều Trị Bệnh

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán lưỡi bị nhiễm nấm Candida là một quy trình y tế nhằm xác định sự hiện diện của nấm Candida albicans trên lưỡi. Dưới đây là các bước phương pháp chẩn đoán nấm lưỡi:

Khám lâm sàng

• Quan sát triệu chứng: Bác sĩ sẽ kiểm tra lưỡi và miệng của bạn để tìm các dấu hiệu đặc trưng của nấm Candida, như các mảng trắng hoặc kem, cảm giác đau hoặc ngứa trên lưỡi, và các dấu hiệu sưng đỏ xung quanh.
• Cạo mảng bám: Bác sĩ có thể nhẹ nhàng cạo mảng trắng trên lưỡi để kiểm tra xem mảng bám có thể được loại bỏ dễ dàng hay không. Nếu có, và nếu vùng da bên dưới bị đỏ hoặc rỉ máu, điều này có thể gợi ý đến nhiễm nấm Candida.

Xét nghiệm mẫu bệnh phẩm

• Lấy mẫu mảng bám: Bác sĩ có thể sử dụng một que gạc để lấy mẫu mảng bám từ lưỡi. Mẫu này sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm vi sinh.
• Nuôi cấy nấm: Mẫu sẽ được nuôi cấy trong môi trường đặc biệt để xác định sự phát triển của nấm Candida. Điều này giúp xác nhận sự hiện diện của nấm và xác định loại Candida gây bệnh.

Xét nghiệm kính hiển vi

• Quan sát trực tiếp: Mẫu bệnh phẩm có thể được đặt lên lam kính và kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định sự hiện diện của bào tử nấm Candida hoặc các sợi nấm.
• Sử dụng hóa chất: Đôi khi, một số hóa chất nhuộm đặc biệt có thể được sử dụng để làm rõ cấu trúc của nấm Candida dưới kính hiển vi, giúp chẩn đoán chính xác hơn.

Kiểm tra khác

• Kiểm tra sức khỏe tổng quát: Nếu nghi ngờ nhiễm nấm Candida liên quan đến tình trạng sức khỏe toàn thân (như ở những người suy giảm miễn dịch), bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, như tiểu đường hoặc các bệnh lý miễn dịch.
• Kiểm tra hệ miễn dịch: Trong một số trường hợp, đặc biệt là nếu nấm Candida tái phát hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể đánh giá tình trạng hệ miễn dịch của bạn để xác định liệu có các yếu tố nguy cơ như HIV, ung thư, hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

Điều trị lưỡi bị nhiễm nấm Candida

Điều trị lưỡi bị nấm Candida thường bao gồm các phương pháp sau:

Thuốc Tây y

Điều trị nấm Candida ở lưỡi thường bao gồm việc sử dụng thuốc tây y nhằm kiểm soát và tiêu diệt nấm. Dưới đây là các loại thuốc phổ biến và phương pháp điều trị thường được áp dụng:

• Nystatin: Đây là một loại thuốc chống nấm phổ biến được sử dụng để điều trị nhiễm nấm Candida trong miệng. Nystatin thường có dạng thuốc rửa miệng hoặc viên ngậm. Nó hoạt động bằng cách tiêu diệt nấm Candida và ngăn chặn chúng phát triển.
• Clotrimazole: Clotrimazole có dạng viên ngậm hoặc thuốc bôi có thể được sử dụng để điều trị nhiễm nấm Candida miệng. Viên ngậm thường được đặt trong miệng và để tan từ từ.
• Fluconazole: Fluconazole là một thuốc kháng nấm phổ rộng thường được dùng để điều trị nhiễm nấm nghiêm trọng hoặc tái phát. Nó có thể được sử dụng dạng viên uống hoặc dạng tiêm, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.
• Itraconazole: Tương tự như Fluconazole, Itraconazole là một thuốc kháng nấm dạng viên uống hoặc dạng dung dịch. Nó thường được sử dụng khi có dấu hiệu của nhiễm trùng lan rộng hoặc không đáp ứng với các thuốc khác.

Mẹo dân gian

Điều trị nấm Candida ở lưỡi bằng các mẹo dân gian có thể giúp làm giảm triệu chứng bệnh mà không gây tác dụng phụ. Một số mẹo dân gian giúp cải thiện tình trạng lưỡi bị nhiễm nấm Candida phổ biến bao gồm:

• Nước muối: Nước muối có tính kháng khuẩn tự nhiên và giúp giảm viêm và khó chịu trong miệng. Hòa một thìa cà phê muối vào trong một cốc nước ấm 150ml. Dùng nước muối loãng để súc miệng 2-3 lần mỗi ngày.
• Baking Soda: Baking soda có tính kiềm, giúp cân bằng pH trong miệng và làm giảm sự phát triển của nấm Candida. Hòa nửa thìa cà phê baking soda vào một cốc nước ấm. Súc miệng bằng nước baking soda mỗi ngày 2-3 lần.
• Giấm táo: Giấm táo có tính kháng khuẩn và kháng nấm, có thể giúp giảm sự phát triển của Candida. Pha loãng một phần giấm táo cùng với ba phần nước ấm. Súc miệng bằng nước giấm táo khoảng 2 lần mỗi ngày.
• Tinh dầu tràm trà: Các loại trà này có tính chất kháng khuẩn và kháng nấm nhẹ, giúp hỗ trợ điều trị. Uống trà từ lá xoài hoặc trà từ tràm (như trà bạc hà hoặc trà cây trà) có thể giúp cải thiện sức khỏe miệng.

Lưu ý khi bị nấm lưỡi Candida

Khi bị nấm Candida ở lưỡi, bạn cần lưu ý một số điều sau để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát:

• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ: Dùng thuốc kháng nấm theo đúng chỉ định của bác sĩ, kể cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm. Không được tự ý ngừng dùng thuốc hoặc thay đổi thời gian, liều lượng.
• Vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng: Đánh răng, dùng chỉ nha khoa và súc miệng thường xuyên để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa, tạo môi trường không thuận lợi cho nấm phát triển.
• Vệ sinh dụng cụ chăm sóc răng miệng: Đảm bảo bàn chải đánh răng và các dụng cụ khác được vệ sinh sạch sẽ để tránh tái nhiễm.
• Nếu đeo răng giả, hãy vệ sinh chúng kỹ lưỡng: Ngâm răng giả trong dung dịch vệ sinh chuyên dụng qua đêm và đảm bảo chúng vừa vặn để tránh tạo môi trường ẩm ướt cho nấm phát triển.
• Kiên nhẫn: Điều trị nấm Candida ở lưỡi có thể mất thời gian. Hãy kiên nhẫn và tiếp tục điều trị theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi bạn không thấy cải thiện ngay lập tức.
• Hạn chế đường và tinh bột: Đường và tinh bột là nguồn thức ăn của nấm Candida. Vì vậy hãy hạn chế tiêu thụ bánh kẹo, nước ngọt và các thực phẩm chế biến sẵn.
• Bổ sung probiotic: Sữa chua và các thực phẩm lên men khác chứa probiotic, giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng và ức chế sự phát triển của nấm Candida.
• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm nấm.
• Hạn chế rượu bia: Rượu bia có thể làm khô miệng và kích thích sự phát triển của nấm Candida.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và fuaecăng thẳng là những cách tốt để tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ nhiễm nấm.
• Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân: Không dùng chung bàn chải đánh răng, cốc uống nước hoặc các đồ dùng cá nhân khác để tránh lây nhiễm nấm cho người khác.

Nấm Candida ở lưỡi tuy không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị đúng cách có thể gây ra nhiều khó khăn và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Việc duy trì vệ sinh răng miệng, chế độ ăn uống lành mạnh và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát được tình trạng này. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của nấm Candida, hãy đến gặp bác sĩ để điều trị kịp thời.

Xem Thêm: 

• Cách Chữa Nấm Candida Bằng Lá Trầu Không Hiệu Quả Tại Nhà
• 5 Cách Chữa Nấm Candida Bằng Tỏi Được Nhiều Người Áp Dụng